Сигматизам

Претставува артикулациско нарушување кои ги засега гласовите с, з, ш, ж, ч, џ, ц, ѕ, ќ, ѓ. Претставник на оваа група, односно глас по кој е познат овој вид на артикулациско нарушување, е гласот с. Сигматизмот може да се јави како:

Интердентален сигматизам - се манифестира така што при изговор на горенаведените гласови јазикот не е поставен на адекватната позиција за изговор на одредениот глас, туку е поставен меѓу забите, излегува од усната празнина и станува видлив. Со ваков погрешен начин на поставување на јазикот, се губи потребниот жлеб кој се јавува при правилен изговор на гласот, воздушната струја се разлева по површината на јазикот и се создаваат шумови, а изговорот е препознатлив како ,,шушкање”. На ваков начин можат погрешно да бидат артикулирани и гласовите т, д, н, л, како и други гласови. Тежината на овој вид артикулациско нарушување зависи пред сè од степенот на протрузија на јазикот за време на изговорот и од времетраењето на ваков вид на изговор.

Адентален сигматизам - се манифестира така што при изговорот на горенаведените гласови јазикот со поголема површина на неговиот врв се потпира на предните заби - секачи. Се смета за нормална појава, само кога пациентот посетува логопедски третман поради интердентален сигматизам, па се јавува како преодна фаза кон правилен изговор.

Латерален сигматизам - се манифестира така што при изговорот на гласовите јазикот наместо да има создадено жлеб низ кој ќе минува воздушната струја, тој се подигнува нагоре, поради што воздушната струја минува странично. Зависно од подигнатоста на јазикот, воздушната струја може да минува унилатерално или билатерално. Најчесто ваквиот изговор е напнат и звучи исклучително непријатно.

Стридентен сигматизам - се манифестира така што при изговорот на гласовите се формира предлабок жлеб на јазикот, па изговорот е пискав и звучи како свирење. Напнатоста при изговор е изразена, со што дополнително се зголемува интензитетот на свирењето.

Палатинален сигматизам - се манифестира така што при изговорот на гласовите јазикот се прилепува на алвеолите со што се растегнува предниот дел на јазикот и се создава плиток, неадекватен жлеб, па изговорот е омекнат, мазен и звучи ,,бебешки”. Напнатоста е слабо изразена.

Оклузивен сигматизам - се манифестира така што при изговорот на гласовите јазикот е исто поставен како кај палатиналниот сигматизам, па затоа овие две нарушувања често неадекватно се препознаваат и се сметаат за исто нарушување, што е сосема погрешно. Оклузивниот сигматизам е цврст и изразено напнат, со намалување на фреквенциската висина на гласовите.

Назален сигматизам - се манифестира така што при изговорот на гласовите јазикот се повлекува назад, се поткрева неговиот корен кој се потпира и врши притисок врз мекото непце, поради што мекото непце се спушта и воздушната струја минува низ носот, наместо низ усната празнина. Пред изговорот на секој засегнат глас се јавува носна експлозија. Честопати, назалниот сигматизам и ринолалијата неадекватно се препознаваат и се донесува погрешна дијагноза, што е сосема погрешно. Поради тоа, од исклучителна важност е логопедот точно да го дијагностицира нарушувањето. Назалниот сигматизам го зафаќа само нарушениот глас, додека ринолалијата го зафаќа целиот говор.

Пишува:
м-р спец. Бојан Богдановски, клинички логопед-специјалист, м-р. по СЕР - интелектуална попреченост и аутизам

Контакт:
e-mail: slp.bojan@gmail.com
Instagram: @slp.bojan